Mayıs seçimleri sonrası yenilenme argümanı hattındaki Kılıçdaroğlu’nu, CHP’yi, yönetimini ve destekçilerinin retoriğini, partiyi yönetiş tarzlarını, seçim sonuçlarına yönelik tutumlarını, “gemiyi güvenli limana götürme” stratejisini, hedeflerini ve siyasi dilini nasıl analize tabi tutuyorsunuz? Bu parametreler ışığında yakın ve orta vadede Kılıçdaroğlu ve CHP’yi bekleyen muhtemel senaryo nedir? Bu senaryonun 2024 yerel seçimlerine yansıması ne olur? 

Burada öncelikle gözüken, gemiyi güvenli limana götürme hedefi ve konsepti, toplum tarafından inandırıcı ve güven verici bulunmamakta. Yani burada eğer siz gemiyi güvenli bir limana götürme şiarına ve hedefine inanıyorsanız, bu konudaki yol haritasını ve adımları atmanız gerekir. Topluma ve seçmene ancak bu şekilde inandırıcılık verebilirsiniz. Bu konudaki gizem ve yürütülen üstü örtülü diplomasi, gemiyi güvenli bir limana götürme diye bir hedefinin olmadığını ya da götürebildiği kadar gemiyi götürme gibi bir hedef taşıdığı izlenimini veriyor. 

Bu meselede bir de şu husus var. Şu anda Cumhuriyet Halk Partisi’nin delege sistemi, Cumhuriyet Halk Partisi’nin belediyelerinin finansmanı, siyasetin finansmanı ve kendi alt kesimlerinin finansman modeli bir rutine bağlanmış, bir alışkanlığa dönüşmüş durumda. Bu bir kimlik ile belli gruplar üzerinden bir rant modeli, bir finansman modeli ya da bir besleme modeli oluşturmuştur. Bunun yeni bir yönetimle değişmesi ya da el değiştirmesi, mevcut parti sistemini çok rahatsız eder. Ayrıca bu tip değişimleri Türk siyaseti maalesef tam yerine oturtamıyor. Siyaset; kazasız belasız, kırılmadan bir değişimi yerleşik kılamıyor. Bunun oluşturduğu bir kaygı var hiç şüphesiz. Mevcut statükoyu savunan delegelerde, partide, Sayın Kılıçdaroğlu’nun kurmuş olduğu bir denge var. Onu bozduğunuz zaman yeni bir denge kuramazsınız, sistem çöker. Bu açıdan bakıldığı zaman gemiyi güvenli limana götürme hedefi ve inandırıcılığı konusu kamuoyunda ciddi olarak sorgulanmakta. 

Bundan ziyade şu anda gözüken, gemiyi götürebildiği kadar götürme hedefinin daha rasyonel olduğudur. Bu senaryonun 2024 yerel seçimlerine yansıması nasıl olur, buna ilişkin bir şey diyemiyorum. Eğer iyi adaylarla seçime gidilirse ve bu iyi adaylar seçimi kazanabilirse mevcut statüko biraz daha hayatını sürdürebilir. Ekrem İmamoğlu’nun adaylığını ilan etmesi, Muharrem İnce formülü gibi partideki bir rakibin tasfiye edilmesi amacıyla da düşünülmüş olabilir.  

Ekrem İmamoğlu’nun ikinci defa İBB adayı yapılıp, kazanılması değil de kaybedilmesi hususunda bir beklenti oluşursa, parti açısından bu hem bir çelişki hem de bir sıkıntı olur. Şayet 2024 yerel seçimlerinde bir başarısızlık olursa, bu geminin artık ilk bulunduğu yerde limana yanaşması ve limandan da yeni aktörlerin parti içinde sürpriz bir şekilde çıkması da mümkün. Yerel seçimlerde ciddi bir hezimet oluşursa, seçimlerden sonra ilk altı ay içinde değişim kaçınılmaz gibi gözüküyor.

İMAMOĞLU’NUN KAFASINDAKİ İDEOLOJİ, DÜŞÜNCE VE VİZYONA DAİR SINIRLARIN BELLİ OLMAMASI EN ÖNEMLİ DEZAVANTAJLARINDAN BİRİ

Değişim ve dönüşüm argümanı hattındaki İmamoğlu ve destekçilerinin retoriğini, seçim sonuçlarına yönelik tutumlarını, kullandıkları siyasi dili, değişim tartışmasının netliğini, hedeflerini ve uyguladıkları stratejiyi nasıl analize tabi tutuyorsunuz? Bu parametreler ışığında yakın ve orta vadede İmamoğlu ve ekibini bekleyen muhtemel senaryo nedir? Bu senaryonun 2024 yerel seçimlerine ve İmamoğlu’nun 2028 Cumhurbaşkanlığı adaylığına yansıması ne olur?

Ekrem İmamoğlu Türk siyasi hayatına özellikle 2019 yerel seçimlerinden sonra gelen belki de en yeni ve ismi en çok zikredilmeye değer bir aktör. Çok da parlak olmasa bile bir aktör, yani İmamoğlu’nun bugün toplumda bir rüzgâr estirme karşılığı hâlâ var. 2019’da çok da tanınmayan bir ilçenin çok da temayüz etmemiş ve ciddi bir başarısı olmamakla beraber bu genç siyasi figürü, Erdoğan ve ekibine karşı duyulan tepkiden dolayı İstanbul Büyükşehir’i başa baş kazandığı ve sonradan sürpriz bir aktör olarak ortaya çıktığı bir seçim sonucu ile toplum tanıdı. İmamoğlu’nun tanınması, tek başına mücadele etmesi, Erdoğan ve ekibinin ikinci seçim sürecini iyi yönetmemesi, İmamoğlu’nu bir mağdur olarak alanda görünür olmasına yol açtı. Gömleğinden tutun da döktüğü teri silmesine hatta sokaktaki çocuklarla olan diyaloğuna kadar Türk siyaseti yeni bir aktör kazandı şeklinde yorumlar yapılıyordu. 

İmamoğlu seçimi kazandığı zaman, Büyükşehir Belediyesi’nde toplu bir
kadrolaşmaya gitmedi. Gidilse bile bu öyle çok açık bir şekilde kamuoyuna yansımadı. Mevcut kadrolara kısmen saygı gösterdi ama kendi danışman grubunu da eski bulunduğu ilçeden getirdi ve o danışman grubuna Büyükşehir Belediyesi için çok ciddi sorumluluklar verdi. Bu da çok sırıttı ve İmamoğlu’nun vizyonu konusunda soru işareti oluşturdu. 

Belediye başkanlığı sürecinde, belediye icraatlarının dışında daha çok İstanbul dışındaki seyahatlerle anılması ve dillendirdiği siyasi söylemlerle de biraz erken bir çıkış gösterdi. Bu da başta Cumhuriyet Halk Partisi seçmenini kendisine karşı biraz mesafe koymasına ve kendisine karşı soğutmasına yol açtı. O da ilk heyecanını gösteremedi. Ama her şeye rağmen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ismi geçen en önemli aktörlerden belki de en başta olan aktör idi. Altılı Masa’nın mitinglerinde hem performansı hem de toplumsal ilgisi dikkat çekiciydi. 

İmamoğlu’nun İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin işlerine daha çok eğilmemesi ve Cumhuriyet Halk Partisi’ndeki çekişmeler ile İmamoğlu’nun inişli çıkışlı ya da çelişkili açıklamaları seçmende biraz kafa karıştırdı. Buradaki en önemli konulardan birisi İmamoğlu’nun kafasındaki bir ideolojinin, bir düşüncenin, bir vizyonun sınırlarının belli olmaması idi. 

Bu önemli dezavantajlardan biri. Şu soruları sıralayarak meramımı anlatmaya çalışayım. “Reformcu musun? Statükocu musun? Derin devlet ve derin ekiplerle de gerekirse pragmatik işbirliği yapar mısın? Yoksa radikal reformları mı savunuyorsun? Hangi açıdan dünyaya bakıyorsun?” gibi sorular bağlamında vizyonu ve sınırları belli değil İmamoğlu’nun. 

İMAMOĞLU İDDİALI İSE, BİR SİYASİ AKTÖR İDDİASINI SÜRDÜRECEKSE VE KAZANMAK İSTİYORSA, BÜTÜN DANIŞMAN GRUBUNU, BÜTÜN ÇEVRESİNİ DEĞİŞTİRMESİ GEREKİYOR

İkinci husus, İmamoğlu’nun ideolojik sınırı belli olmadığı için buna bağlı
danışman grubu da belli değil. Yani eski çalıştıklarıyla olan birtakım ilişkileri var. Yeni danışman grubundakileri daha çok parıltıları olan, kendi içinde tutarlı olmayan ama kendi alanlarında yıldız olan kişilerden seçmesi de gene insanların dışarıdan baktığı zaman kafalarını karıştırıyor. Bence İmamoğlu iddialı ise, yeni bir siyasi aktör olma iddiasını sürdürecekse ve kazanmak istiyorsa bir defa bütün danışman grubunu, bütün çevresini değiştirmesi gerekiyor. Bunun dışında da genel seçimler, Büyükşehir seçimleri ve Türkiye ile ilgili vizyonunu net bir şekilde ortaya koyması gerekiyor.

Yani ulusalcı mıdır? Kemalist midir? Derin devletçi midir? Neoliberal midir? Demokratik merkez sağda mıdır? Sosyal demokrat mıdır? vs. Bu tarzda, yani hedefe ulaşmak için Sayın Kılıçdaroğlu’nun Özdağ’la görüşmesi gibi her işi yaparız moduna girdiği anda ciddi bir güven kaybına uğrayacağı çok açık. 

Bu arada İmamoğlu’nun önünde iki yol var bence. Birincisi Cumhuriyet Halk Partisi’yle devam etmek. Burada da en iyisi Ecevit modeli olması. Ama İmamoğlu kafasında net bir Türkiye vizyonunu reformcu bir mantıkla çözebilirse şayet, Cumhuriyet Halk Partisi dışında devam etmesi, yani ayrı bir siyasi hareket oluşturmasına umut taşıyacak bir ideolojik determinasyona da sahip olması gerekiyor. Siyasetin finansman modelini, eski ilçe belediye başkanlığında yaptığı gibi ya da mevcut Türkiye siyasetindeki finansman modelleri gibi müteahhit partisi olma üzerinden yapacaksa bu bir sorun olacaktır. Bu hususları yeni çevresiyle yapacaksa bir şansı yakalayabilir gibi gözüküyor. Bunu Cumhuriyet Halk Partisi’nin kendi bagajları ya da getireceği avantajı ve dezavantajından ziyade ayrı ya da bağımsız bir siyasi hareketle yapması daha uygun gözüküyor. Tabii bu arada İmamoğlu’nun en büyük sorunlarından biri de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı kazanmama riski ve bu risk yüksek gözüküyor. Eğer bir başarı hikâyesi yaratmak istiyorsa bunun olmazsa olmaz şartı ikinci defa İstanbul Büyükşehir’i kazanması olacaktır.

İkinci sorunuzla ilgili atlanmaması gereken bir hususu da belirtmek isterim.  İmamoğlu’nun 2028 Cumhurbaşkanlığı adaylığı konusu. Eğer İmamoğlu, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığı ya da bağımsız başlatabileceği bir siyasi hareket ile İstanbul seçimlerinde başarı gösterebilirse ve çevresinde kurabileceği tutarlı ve güvenli aydınlar, yeni siyasiler, sivil toplum temsilcilerinden oluşan bir görüntü verebilirse, 2028 seçimlerinde şansı olabilir. Buna ilaveten zihni dağınıklığını ya da ideolojik dağınıklığını gidermesi ve topluma bir idealinin olup olmadığı hususunda samimiyetini doğru bir şekilde yansıtması gerekir. Ama 2028 şu an itibarıyla Türk siyaseti ve Türk toplumu içinde çok çok uzak bir hedef

ŞU AN İTİBARIYLA TOPLUMSAL MUHALEFET BÜYÜK BİR KÜSKÜNLÜK İÇİNDE

Tartışmaların bir tarafında yer alan kurumsal muhalefetin dışında olan toplumsal muhalefet ve özelde CHP seçmeni değişim ve yenilenme tartışmalarından sizce nasıl etkileniyor? Görebildiğiniz kadarıyla, toplumsal muhalefetin 2024 yerel seçimlerine yönelik tutumu ve motivasyonu nedir, seçim yaklaştıkça bu nereye evrilebilir?

Şu an itibarıyla toplumsal muhalefet büyük bir küskünlük içinde. Toplumsal muhalefet iktidarı cezalandırma ya da iktidardan hesap sorma yerine muhalefeti ve başta Cumhuriyet Halk Partisi’ni cezalandırmaya ya da Cumhuriyet Halk Partisi’nden hesap sormaya odaklanmış vaziyettedir. Eğer bu psikoloji yerel seçimlere yansırsa, Cumhuriyet Halk Partisi’ni yerel seçimlerde özellikle iki büyükşehirde ciddi yenilgiler bekleyebilir. Bunu aşabilmesi, parti içindeki çekişmeleri daha uygun bir uzlaşıyla çözülebileceğine dair mesajları topluma sağlıklı vermesiyle mümkün. Özellikle burada Sayın Kılıçdaroğlu’nun birinci soruda sorduğunuz gibi güvenli bir limana bu partiyi yanaştırma söylemini ya da bunu bir yol haritasıyla gerçekleştirmesi halinde, parti kazasız belasız 2024 yerel seçimlerine girebilir. Ama bu güvence verilmezse ciddi bir problem olur.

MUHALEFETİN TOPLUMDAN ÖZÜR DİLEMESİ VE BİR ÖZELEŞTİRİ VERİP GÜVEN SAĞLAMASI GEREKİYOR

Bu aynı zamanda İmamoğlu için de geçerlidir. Yani İmamoğlu’nun Büyükşehir Belediyesi’ne aday konulması, bu süre içinde partiyle olan ilişkileri ya da kamuoyuyla olan ilişkilerini sağlıklı yürütmesi ve ardından seçimleri kazandıktan sonra atacağı siyasi adımlarla ilgili mesajlarının tutarlı olması, kadrolarının vereceği güven gibi hususlar kendi siyasi geleceğini belirleyecektir. Ancak şu anda seçmenin yerel seçimlere karşı hiçbir motivasyonu neredeyse yoktur ve toplumsal muhalefette büyük bir hayal kırıklığı söz konusudur. Bununla ilgili olarak da, Altılı Masa’nın aktörlerinin kendi aralarındaki ilişkilerde de şu anda çok speküle edilen tartışmaları bir tarafa bırakıp, kendi muhalefetlerini ya da geleceğe ilişkin öngörüleriyle beraber stratejilerini netleştirmeleri gerekiyor. Acil olarak muhalefetin toplumdan özür dilemesi ve bir özeleştiri verip güven sağlaması gerekiyor. Ki bu güven sağlanmadığı takdirde CHP içindeki çelişki ve çekişmelerin maliyeti 2024 yerel seçimlerinde görülecektir