Hocam Prof. Dr. Ergun Özbudun ve 2007 Özbudun Anayasa Taslağı Süreci – 2
Bir önceki yazıda bahsettiğim tamamlanmış olan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Önerisi, Prof. Dr. Ergun Özbudun imzası ile Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a hitaben yazılan aşağıdaki yazı ve Yeni Anayasa Önerisinin Getirdiği Yenilikler notu ile birlikte teslim edilmiştir. Anayasa sadece milletvekilleri tarafından teklif edilebildiğinden hitap kısmı Başbakan olarak değil, AK Parti Genel Başkanı olarak yazılmıştır.
Sayın
Recep Tayyip Erdoğan
AK Parti Genel Başkanı
Sayın Genel Başkan;
8 Haziran 2007 Cuma günü saat 15.00’te kabulünüz ve bu kabulde Partinizin Seçim Beyannâmesinde gerçekleştirileceğini belirttiğiniz “Cumhuriyetimizin 100’üncü yılına yaklaşırken ülkemiz(in) sivil bir uzlaşma anayasası” ihtiyacından bahisle, başkanlığımda oluşturulacak bir komisyon marifetiyle Yeni Bir Anayasa Taslağı hazırlama görevinin tarafıma tevdî edilmesi, şahsım için büyük bir onur olmuştur.
Bu görüşmede, yine Seçim Beyannâmenizde yer alan Yeni Anayasanın;
- “Devlet-toplum-birey arasındaki ilişkileri hak, özgürlük ve sorumluluk temelinde düzenleyen bir toplumsal sözleşme niteliğinde” olması,
- “Cumhuriyetimizin değiştirilemez temel nitelikleri olan demokratik, lâik ve sosyal hukuk devleti ilkelerini tam olarak hayata” geçirmesi,
- “Bireylerin haklarını en etkili şekilde” koruması,
- “Temel hak ve özgürlükleri İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin getirdiği ilke ve standartlarda güvence altına” alması,
- “Kısa, öz ve açık” olması,
- “Yasama, yürütme ve yargı erkleri arasındaki ilişkiler(in) parlamenter sistem esas alınarak açık, net ve anlaşılabilir bir şekilde” belirlenmesi,
- “Cumhurbaşkanının konumu(nun) ve yetkileri(nin) yeniden” tanımlanması,
- “Temsili demokrasiden katılımcı demokrasiye geçiş(in)” sağlanması,
- “En geniş toplumsal uzlaşmayla” hazırlanması
şeklinde ifade edilen hususlara ilâve olarak;
- Anayasalarımızın değiştirilemez hükümlerinin aynen muhafaza edilmesi,
- Parlamenter rejim esasına dayanması,
- Devletin kurumları-organları arasında çatışmaya yol açan alanların ayıklanması,
- Temel hak ve hürriyetlerin güvenceli hale getirilmesi,
- Devleti bireye karşı koruyan değil, bireyi devlete ve örgütlü topluluklara karşı koruyan birey eksenli olması,
- Anayasa düzeyinde yer almaması gereken kurum ve hükümlerin ayıklanması,
- Kısa ve özlü olması, detaydan kaçınması
şeklinde Yeni Anayasada yer alması gereken temel ilkeleri ve Anayasanın temel anlayışı tarafınızdan bildirilmiştir.
Bu görüşme esnasında önerdiğim isimlere olan güveninizle, Komisyonumuz aşağıdaki şekilde oluşmuştur:
- Prof. Dr. Ergun Özbudun,
- Prof. Dr. Zühtü Arslan,
- Prof. Dr. Yavuz Atar,
- Prof. Dr. Fazıl Hüsnü Erdem,
- Prof. Dr. Levent Köker,
- Doç. Dr. Serap Yazıcı,
- Dr. M. Emin Zararsız.
Zât-ı Âlinizle yapılan görüşmede de hazır bulunan Sayın Cemil Çiçek’in siyasi anlamda, Müsteşar Vekiliniz Sayın M. Emin Zararsız’ın lojistik anlamda her türlü imkânları sağlamaları konusundaki talimatlarınız çerçevesinde sağlanan ve çalışmalarımızı çok kolaylaştıran, verimliliğini artıran ve kısa sürede tamamlanmasında önemli katkıları olan tüm imkânlarla Komisyonumuz çalışmalarına başlamıştır.
20-21 Haziran 2007 Cumartesi-Pazar günleri için Komisyon’un ilk toplantısı kararlaştırılmış ve yer olarak TEDAŞ Ankara Konukevi ayarlanmıştır. Komisyon 20 Haziran 2007 Cumartesi günü ayarlanan yerde ilk toplantısını yapmış, bu toplantıda daha çok Yeni Anayasada yer alması gereken temel ilkeler, anayasanın dayanacağı temel felsefe üzerinde durulmuş, ikinci gün hem maddelere geçilmiş hem de görev dağılımı yapılmıştır.
İkinci toplantı, 29-30 Haziran 2007 Cumartesi-Pazar günleri; üçüncü toplantı, 7-8 Temmuz 2007 Cumartesi-Pazar günleri; dördüncü toplantı, 28-29-30 Temmuz 2007 Cumartesi-Pazar-Pazartesi günleri Türk Telekom İstanbul Ataköy Konukevi’nde yapılmıştır.
Birinci ve dördüncü toplantılara Sayın M. Emin Kuz da katılmışlar, ayrıca, diğer toplantılarda oluşan metinler de Sayın Kuz tarafından okunmuş, önerileri bir sonraki toplantıda değerlendirilmiştir.
Beşinci toplantı ise 2 Ağustos 2007 Perşembe günü TEDAŞ Ankara Konukevi’nde yapılmıştır. Aynı gün saat 17.00’de Komisyonumuz Zât-ı Âlinizle bir araya gelerek 23.30’a kadar süren bir toplantı yapmış ve Komisyonumuz, Yeni Anayasa Metnini, önce genel olarak, sonra madde madde anlatmıştır.
Bu görüşmeden sonra henüz tamamlanmamış olan madde gerekçelerinin tamamlanması kararlaştırılarak görev dağılımı yapılmış ve esas itibarıyla Sayın Kuz ile Sayın Arslan tarafından hazırlanan gerekçeler de tamamlandıktan sonra, Komisyon üyelerimiz internet üzerinden haberleşme şeklinde önerilerini iletmişlerdir. Bu öneriler çerçevesinde 28 Ağustos 2007 günü başkanlığımda Sayın Arslan, Sayın Kuz ve Sayın Zararsız ile bir araya gelinerek hem Yeni Anayasa metnine hem de Gerekçelerine son şekli verilerek çalışmalarımız tamamlanmıştır.
Bilindiği gibi, gerek Osmanlı İmparatorluğu döneminde yürürlüğe giren 1876 Anayasası (ve daha sonra 1909 Anayasası), gerekse Cumhuriyet döneminde yürürlüğe giren 1920, 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarının tamamı olağanüstü dönemlerde ve olağanüstü şartlar dikkate alınarak askerlerin öncülüğünde hazırlanmıştır. Özellikle, 1961 Anayasası’nda yine bir olağanüstü dönem sonrası gerçekleştirilen 1971 ve 1973 değişiklikleri ile halen yürürlükte bulunan 1982 Anayasası, yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren çok yoğun tartışmalara ve eleştirilere konu olmuştur. Türk anayasal sistemine getirdikleri ilk kurumlar, egemenlik yetkisini kullanan kurumların her birinin diğerini kontrol mekanizması ve hepsinin yargı yoluyla kontrolünü sağlayan demir kazıklar sitemi, temel hak ve hürriyetlerin bireyi önceleyen yaklaşım yerine devleti koruyan ve kollayan bir yaklaşımla düzenlemesi, 1982 Anayasası ile zirveye çıkan belirli kurumlar dışında, özellikle seçimle işbaşına gelen kurumlara duyulan güvensizliğin yansımaları olan düzenlemeler ve tüm kurumlara duyulan güvensizliğin sonucu olarak bunların kontrolü yetkisinin cumhurbaşkanında toplanması, kanunla düzenlenebilecek bir çok detay hususun Anayasa ile düzenlenerek gereğinden fazla hüküm ve kurumlara Anayasa’da yer verilmesi, 1982 Anayasası’nın yürürlükte bulunduğu 25 yılda 13 kez değişikliğe uğraması ve 14’üncü değişikliğin referandum sürecinde bulunması, ülkemizin Avrupa Birliği’ne üyeliğin eşiğinde bulunduğu ve dünyanın elektronik devlet çağına girdiği bir dönemde yürürlükteki Anayasa’nın ülkemize biçtiği gömleğin çok dar gelmesi ve benzeri durumlar, yamalı bohçaya dönmüş ve artık yama tutmaz hale gelmiş olan bu Anayasa’nın Yeni Bir Anayasa ile tamamen değiştirilmesini zorunlu hale getirmiştir.
Komisyonumuz, büyük bir onur olarak gördüğü Yeni Anayasa Önerisini hazırlama çalışmalarını tamamlamış bulunmaktadır. Komisyonumuz, Yeni Anayasa Önerisinin gerek önce Partiniz yetkilileri ile, daha sonra ise diğer siyasî partiler, sivil toplum kesiminin temsilcileri, akademisyenler ve benzeri kamuoyunda yapılacak tartışmalarda da savunmasını yapmaya ve hakkında ileri sürülecek eleştirilere cevap vermeye; gerekse Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne teklifin gerçekleşmesi halinde kabulü sürecinde gerekli teknik desteklerini ve uzmanlığını vermeye hazırdır.
Bu çalışmalar sonucunda; sekiz kısımda, 137 ana madde, 9 geçici maddeden oluşan ve yukarıda sözü edilen temel ilkeleri ve felsefeyi gözeten Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Önerisi tamamlanarak ekte takdim kılınmaktadır. Ayrıca, önerimizin getirdiği temel yenilikleri belirten bir yazı da yine ekte takdim kılınmaktadır.
Şahsım ve Komisyonumuz adına, bizlere güvenerek böylesine sorumluluğu yüksek, ancak Türkiye Cumhuriyeti bakımından hayatî önemde ve onurlu bir görevi tevdî etmenizden duyduğumuz memnuniyetimizi ve teşekkürlerimizi bir kez daha iletiriz.
Komisyon olarak umarız ki, ülkemizin çağdaş medeniyetler düzeyine getirilmesi yolundaki engelleri kaldıran; insan haklarını, hukuk devletini, demokrasiyi, hukukun egemenliğini ve parlamenter sistemi tam olarak sağlayacak ve derinleştirecek mekanizmaları getiren; kısa, öz, açık; kurumlar arası çatışmayı kaldıran; ülkemize ve insanımıza hak ettiği değeri veren ve ilk kez normal bir dönemde ve seçilmiş sivillerin öncülük ettiği Yeni Sivil Anayasa Taslağı önerimiz, toplumun tüm kesimleri ile yapılacak tartışma ve değerlendirmelerden sonra geniş bir toplumsal mutabakatla kabul edilerek yürürlüğe girer.
Böylece, önemli reformları gerçekleştirerek veya başlatarak tarihe geçen Partiniz tarafından kurulan Cumhuriyetimizin 58 ve 59’uncu hükümetleri ile Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 22’nci Dönemi gibi, Başbakanlığınızda kurulacak olan Cumhuriyetimizin 60’ıncı Hükümeti ile 23’üncü Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin de adeta Aslî Kurucu İktidar gibi çalışarak Yeni Anayasayı kabul edip tarihin altın sayfalarında yerini alacağı ümidiyle …
Saygılarımla,
Prof. Dr. Ergun Özbudun