Var olan şeyleri tarihsel kavrayışımızı belirleyen metafizik, kendimizin ve herhangi bir şeyin “ne” olduğuna/ne anlama geldiğine ilişkin kabullerimizi belirler. Bu, geç modernitede kendini “teknoloji” olarak somutlaştırır. Teknoloji, artık insan hayatını kolaylaştıran araçlar toplamı olmaktan çıkar; dünyanın ve insanın anlamına, dünyanın ve insanın çerçevelenmesine/çepeçevre kuşatılmasına (Gestell) dönüşür. İnsan ruhu, tarihi süreç içerisinde kendinin/hayatın ve içinde yaşadığı […]
İman, bireysel tecrübe ve güçlü bir ikna olmanın ürünüdür. Kör inanç veya taklit yolu ile edinilen inançlar, böyle değildir. Ahlaki doğruyu bulma; ya derin düşünmeye, tartmaya, muhakemeye, sorgulamaya (doğru yorum) dayanır ya da geleneğe, alışkanlığa, zanna-vehme yani yanlış yoruma dayanır. Fiziksel varlığın, evrenin, dünyanın, gerçekliğin, vakıanın “Beş Duyu” ile elde edilen bilgisine, yani “Bu nedir?” […]
Giorgio Agamben, iptâl kültürü, entelektüel zorbalık ve vasatlık tahakkümünün, sevk ve idâre karnavalının son kurbanı değil, olmayacak da. Pandemi insanların sadece sağlıklarına zarar vermedi, düşünme alışkanlıklarında ve hayat biçimlerinde de onulmaz yaralar açtı. Bununla elbette, pandemi öncesi “cennette yaşanıldığı” varsayımına yönelemeyiz. Tam tersine, cennetin kapısının dünyanın büyük bir kısmı için resmi olarak kapatıldığı, ekolojik, […]
Vicdanın asli özelliği olan “takva” yani tetikte ve teyakkuzda olma durumu terk edilince; “taklit” yani dogmatizm başlar. Taklit, Tanrı tarafından verilmiş hükümlerin, yapılmış tavsiyelerin ve tekliflerin gerekçelerinin, maksatlarının, anlamlarının, menatlarının terk edilmesi ve bunların cehaletle, kör-inanç ile veya samimiyetle tekrar edilmesinde ısrar ve inat etmektir. 1-Vicdanî Düşünme Dini İnsanın başıboş hayvansı yaşam tarzına, heva, haz, […]
Bugün sükûnetini/dinginliğini yitiren ve ölümü mücrim addeden geç-modern bireyi artık uyku da teskin edemez. Sermayenin hayatımızın her ânını egemenliği altına aldığı ve işkolikliğin hâkim olduğu günümüz performans toplumunda “insan varoluşunun içine sızılarak ele geçirilmemiş zaman çok azdır artık.” Eski Ahid’de (Old Testament) Tanrı’nın kâinatı altı günde yarattığı ve yedinci gün sükûna geçtiği beyan edilir. Yedinci […]
Modern yaşam tarzının mütemmim bir cüzü olan modern eğitim sistemi, öğrenciyi sükûnete yaklaştırmak şöyle dursun, onu gün geçtikçe daha fazla keşmekeşe ve dağdağaya gark eder. Bu minvalde telaşeden ve ivmelenmeden kendini azade kılmanın intaç edeceği içsel sükûnet ile birlikte hâsıl olabilecek sekinet hâli, öğrencinin içsel dünyasının yerle yeksan edilişiyle gerçekleşmesi imkânsız bir hülyaya dönüşüverir. “Dünyaya […]
Metin Demir Yaşamın Metafiziği: Hegel’de Doğa, Tarih ve Alışkanlık kitabında bizleri, Hegel tapınağına kendimizi kaptırmaya, tapınakta dünyayla bağlantısı kopmuş bir felsefe keşişine dönüşme tehlikesine karşı uyarıyor. Böylece klasikler panteonuna hayranlıkla tapınmak yerine onlarla canlı bir diyaloğu teklif ediyor. Metin Demir’in Yaşamın Metafiziği: Hegel’de Doğa, Tarih ve Alışkanlık isimli kitabı 2020 yılının son günlerinde Küre Yayınları […]
Problemler doğru tespit edilmedikçe bir problem çözme durumundan da söz edilemez; edilemiyor da. Bunun için de iyi bir bilim adamının aynı zamanda iyi bir felsefeci olması beklenir. Yoksa günümüzdeki felsefi problemlerin geldiği nokta açısından, Searle gibi birçok filozofun rasyonaliteyi temellendirme çabaları göz önüne alındığında, bilimin artık aklı görmezden gelen bir zihin felsefesine indirgendiği söylenebilir. Bir […]
Salgın ile birlikte iyiden iyiye çarpıklaşan sağlık algımız, esasında Nietzsche’nin ifade ettiği üzere, geç modern (son) insanın dünya üzerinde konumlandırılışına muvafık bir şekilde dönüşüme uğramış ve insanın mutlaklaştırıldığı bu ortamda sağlık da bir tanrıça seviyesine yükseltilmiştir. Bram Stoker’ın Dracula romanından uyarlanan BBC yapımı Dracula dizisinde Kont Drakula bir yerde kurbanının ölüm korkusunu sezince “Neden ölüm, […]
Politik felsefe, zorunluluğu düşünür ama zorunluluğu kader olarak görmek yerine özgürlüğün imkanlarını kavramaya yönelir. Dünyayı bütünüyle kapatılmış bir siber izleme alanı olarak görmek yerine, bu mevcut kapatılmada açıklık yaratılmaya girişilmelidir. Felsefe için iyi bir başlangıç, temel bir Sokratik jestin hatırlanmasıyla, Habermas’ın da belirttiği gibi “çok da bir şey bilmediğimizin” aynı zamanda “uzmanların da” çok şey […]
© 2022 – Sitede yer alan fikirler yazara aittir ve Perspektif’in editoryal tercihlerini yansıtmayabilir. Kaynak gösterilmesi ve link verilmesi kaydıyla kısmen alıntı yapılabilir.
