Bugün İslam dünyasında ve Türkiye’de mü’minlerin Tanrı ile olan ilişkilerinin “Takva” ilişkisi olmaktan çok, “Temsil” iddiası; devlet ile olan ilişkilerinin de ”Hukuk” ilişkisi olmaktan çok “Temellük” ilişkisi olduğu aleykelbeyan ve izahtan varestedir. Tanrı ile Temsil ve Takva İlişkileri 1. Temsil İlişkisi Tanrı’nın mahiyeti, zâtiyeti, inniyeti varlıktan başka türlü/aşkın (Gayb) olduğu için; insan, duyu […]
İlim-hikmet ile iman arasında diyalektik bir ilişki söz konusudur. “İman”, asla kör, kesin, dogma, taklit, ezber, inanç değildir. Daima bir basiret, hikmet, ilim, tefekkür, huşu, haşyet, muhabbet, itminan tarafından öncelenir. -Hesabî değil-, hasbî ve muhasibi (eleştirel-critical) olmadan doğru iman teşekkül etmez. İki Genetik İnsanların, ilk-el olarak ve ilk etapta din-tanrı icat etmelerinin temel saiki, özü […]
İslam; Türkiye’de siyaset, iktisat ve hukuk (şeriat) alanlarında özünün içerdiği ve vadettiği adaleti-hidayeti-hizmeti-fazileti-selameti-refahı-hakkaniyeti pek aktüelleştiremiyor. Sebebi de gayet basit. Bir düşünce rönesansı, tecdidi, iman tazelemesi ve vicdan dirilmesinin henüz hâsıl olmaması. 1- Dinin Ocağı Din ocağını, peygamberler, Tanrıdan Vahiy çırası alarak insanların vicdan (Fuad-Lübb, Basiret, Ruh, Nur) yakıtı ile yakarlar. Ocak, insanların kalbidir. Yakıt vicdandır. […]
Uluslararası veya ulusal düzeyde güven ve düzen sağlamak için başvurulacak kriter adalet ve hakkaniyete dayanan ve müzakere, uzlaşma, oydaşma, konsensüs, icma ve şura ile oluşturulacak hukuk ve kurumlardır. Salt güce dayanarak çıkarılan kanunlar ile dayatma yaratmak zulüm ve zorbalıktır. Başlık, insanlığın yaşarken ve kimlik oluştururken daima üzerinde olduğu iki minvali-hâli ifade eder. İkinci tutumun, birinciden […]
Gittikçe güçlenen yüzeysel ve ötekileştirici muhafazakâr paradigma, sorunların kökenlerine inmeyi engellemektedir. Özellikle İslam-toplum-birey ilişkilerini doğrudan ilgilendiren teolojik problemlerin tartışılması, inşa edilen yeni muhafazakâr-dindar hassasiyetler tarafından imkânsızlaştırılmaktadır. İslam tarihinin ilk 23 yıllık risalet dönemi umutların yeşerdiği, başarıların peşi sıra geldiği, imanın ve küfrün ‘dışarıda’ açıkça gösterilebildiği ve tam da bu nedenle zihinlerin saf ve kesin olduğu […]
Mitolojik veya teolojik düşünme aşamalarından felsefi-bilimsel düşünme aşamasına –Türk devriminin teşebbüs ettiği gibi- geçmenin “uzun atlama” gibi bir yolu yoktur; öncelikle “merak etme”yi öğrenmemiz gerekiyor. İslam Dünyasında “Merak/Taaccub”un Başlaması ve Bitmesi Yedinci yüzyıl ile dokuzuncu yüzyıl arasında “Teolojik Düşünme”yi (Dâhili İlimler: Kelam-Fıkıh, Tefsir, Hadis, Tasavvuf) başaran Araplar, 9-13. yüzyıllar arasında Yunanca’dan, Süryanice’den, Farsça’dan ve […]
Dinî grupların ilahiyat hocalarının ne okutacağını, nasıl okutacağını telkin etmesi ya da tahkir amaçlı diline dolaması akıl almaz ve kabul edilemez bir manzaradır. Bilimsel ve entelektüel kazanımlarımızın yok olmasına göz yummak anlamına gelir. İlahiyat Fakülteleri’nin durumu, Türkiye ve dini düşüncedeki yerleri, İlahiyat öğretim üyelerinin görüşleri ve bunların kimi zaman geleneksel dini düşünceyle yaşadığı gerilim bazen […]
Bugün artık hocalar, akademisyenler cemaatlerin baskısından korkmaya, endişe etmeye başladı. Cemaatlerin bir kısmı da artık meseleyi tam bir Hanbeli terörüne dönüştürmeye başladılar. Sosyal medyada, “Yakalayın öldürün”, “Katli vaciptir” ifadelerini kullanıyorlar. Bunları izliyoruz. Bu insanların böyle haykırması nasıl bir fikir özgürlüğü olabilir ki? Geldiğimiz nokta çok vahim. Geçtiğimiz günlerde Mustafa Öztürk’ün sınıf-ders ortamında yaptığı kamusal olmayan […]
En üst varlık mertebelerinden en alt seviyelere varıncaya kadar el-Hak’tan kaynaklanmış olan tüm ilkelerin birbirinden kopmaz biçimde irtibatlı olduğu bir nizam olarak kavranan olgular ve normlar düzeni, şer’î (hukukî-ahlâkî) yasa anlayışını doğal hukuk ve hukuki pozitivizm ikileminin ötesinde tasavvur etmemizi gerektirir. Hak Kavramı İslâm ilimler literatürünün en zengin kavramlarından birisi “hak”tır. Hak mefhumunda bir yandan […]
12. yüzyıldan itibaren İslam coğrafyasında düşünce, büyük oranda fiziki ve toplumsal dış dünyadan bağlarını kopararak, doğadaki morfolojileri ve toplumsal formasyonları kavramayı-kavramlaştırmayı terk ederek; kitaplar-satırlar arasında geviş getiren/cepten yiyen metafizik, mantık ve teoloji/teosofi olarak kalmıştır. Bu tarihlerden sonra, tek tük -İbn Haldun gibi- orijinal düşünürler çıkmış olsa da, hiçbiri genel gidişatı etkileyememiştir. Türkiye’nin Başına Gelenler veya […]
© 2021 – Sitede yer alan fikirler yazara aittir ve Perspektif’in editoryal tercihlerini yansıtmayabilir. Kaynak gösterilmesi ve link verilmesi kaydıyla kısmen alıntı yapılabilir.
