Günümüzde, post-emperyalist dönemde klasik “emperyalizm” anlayışı ne anlama geliyor? Bu soruyu cevaplamak, böylesi bir kavramsallaştırmayı, teoriyi, tarihsel perspektifte ele alarak incelemekle mümkün. Evet bu deyim, “anti-emperyalizm” kavramı, seçim nedeniyle tekrar ve baskın olarak, özellikle iktidar partilerinin savunucuları tarafından politik jargona yerleştirildi. Genel olarak içeriğinden boşaltılmış kaba bir polemik, hatta bazen hakaret niteliğinde kullanılan bu kavram […]
Bugünlerde ekonomik sıkıntılarımızın tümü, eşitsizliğin dört atlısının (yükselen enflasyon, rekor gıda ve enerji fiyatları ve hepsinden önemlisi de Ukrayna’daki savaş) dörtnala üzerimize doğru geldiği “kusursuz küresel fırtına” ile ilişkilendiriliyor. Yönetici seçkinlerin, toplumlarımızı çöküşün eşiğine getiren güç dinamiklerine dokunmadan, kuralları pervasızca yeniden yazmalarına müsaade ettiğimiz takdirde bu “kusursuz fırtınadan” çıkmamız mümkün değil. Washington’daki ekonomi zirvelerinin Hartum […]
ABD-Çin rekabeti, küresel ekonomik düzenlemeleri sekteye uğratıyor olabilir ama bu kesinlikle insanların karşılıklı bağımlılığında keskin bir düşüşün habercisi değil. Tarih, küreselleşmenin büyük ölçüde mesafenin önemini azaltan teknolojik değişimler tarafından yönlendirildiğini gösteriyor ve bu değişmeyecek. Geçtiğimiz yılın sonlarında, Tayvan’ın (ve dünyanın) önde gelen yarı iletken üreticisinin efsanevi kurucusu Morris Chang, “küreselleşmenin neredeyse öldüğünü” ilan etti. Tedarik […]
Eskinin gelişmiş ülke endüstrilerinin “ek uzantısı” olma konumundaki az gelişmiş ülkelerin yanında, bizzat gelişmenin ve inovasyonun kaynağı olarak gelişmekte olan ülkeler kategorisi ortaya çıkıyor. Bu durum, ülkelerin ve bölgeler arasındaki (ekonomik) farklılıkların yerine göre kapanmaya, teknolojik eşitsizliklerin aşınmaya başlamasının dayandığı zemini oluşturuyor. Perspektif’te bir süre önce küreselleşme ve bu olgunun taşıyıcıları olan Küresel Üretim Zincirleri […]
andemi sırasında devletler sınırlarını kapatıp toplumları da Kuzey Korevari içe kapattılarsa bile daralan ekonomileri pabucun fena halde pahalıya mal olacağını kendilerine öğretti. Sonrasında ulus-devletler yabancı yatırımcı ve turist çekmek için eski kapitalist yarışlarına hem de daha iştahlı döndüler. O yüzden küreselleşme birileri öyle istiyor diye berhava olacak bir oluşum değil, zira küreselleşme tam da bizi […]
Son 10 yıldaki gelişmeler, yıllar önce başlamış bir sürecin tersine çevrilmesi, yani bir deglobalizasyon, ekonomik ilişkilerin renasyonalizasyonu olayı değil. Bu açıdan söz konusu olan, sürecin değişik şartlarda, belli “kaymalar” ve “bölgeselleşme” eğilimleri altında sürmesi, tedarik zincirlerinin oluşan yeni şartlara göre düzenlenmesi, küreselleşmenin girdiği yeni bir evredir. Küresel üretim zincirlerinin (GVC) geleceğine ilişkin tahlil yapabilmenin en […]
80’li ve 90’lı yıllar itibarıyla küresel sermayenin Ar-Ge alanında oldukça az yatırım yapması, mülkiyet hakları konusunun yasal çerçevesinin belirsiz olması ve başlangıçta girişimci stratejilerinin genellikle “ucuz işgücü”nden dolayı emek-yoğun montaj faaliyetlerine dayanması ile açıklanıyordu. Ancak bu durum, Çin’in küresel işletme sistemine, süreçlere giderek daha fazla katılmasıyla birlikte ülkenin Ar-Ge yatırımları için de “enteresan” hale gelmesiyle […]
Gelişmekte olan ülkeler, artık 20’nci yüzyılın büyük oranda montaj faaliyetine dayanan, gelişmiş ülkelerin ek, “uzatılmış fabrika tezgâhı” olmaktan çıkıyor; inovasyon kaynakları olarak küresel üretim zincirlerinde, “karşılıklı bağımlılık” zemininde “global fabrikalar” olarak yerlerini alıyorlar. Bütün bunlar, her iki ülke grubunun teknolojik olarak birbirine yaklaşmasının zeminini oluşturuyor. Bir önceki çalışmamızda sektörler bazında örneklemeye çalıştığımız “küresel üretim zincirlerinin” […]
Yerel üretim zincirlerinin ayrışma süreci, buradaki ögelerin bir kısmının uluslararası arenaya taşınması 80’li yıllar itibarıyla daha da hızlandı. 90’lı yıllarda enformasyon ve komünikasyon teknolojilerinin gelişmesi ve internet vasıtası ile “küresel üretim zincirleri” gözle görülür somut olgular olarak dünya ölçüsünde yaygınlaştı. Pandeminin son dönemlerinde “tedarik zincirlerindeki zorluklar”, “üretimin kısıtlanması” ifadelerini sıkça duyduk. Ticaret savaşları ve özellikle […]
Pandemi krizi ile birlikte ortaya çıkan tedarik zincirlerindeki aksaklıklar, yarı iletkenler ya da çip konusunun otomotiv ve elektronik sektörü için önemini, bu sektörün ne kadar hassas ve krize açık olabileceğini gösterdi. Çip, elimizdeki cep telefonlarından kullandığımız ev aletlerine, otomobillere vs. çalışan her modern alet içinde kullanılan, dijital sistemlerde onsuz yapılamayan, en küçük (mikro) bilgi-işlem yapan […]
© 2024 – Sitede yer alan fikirler yazara aittir ve Perspektif’in editoryal tercihlerini yansıtmayabilir. Kaynak gösterilmesi ve link verilmesi kaydıyla kısmen alıntı yapılabilir.
