“2023 seçimlerinde Erdoğan yenilecek mi” sorusuna cevap vermek giderek güçleşiyor. Başkaları gibi aynı anda iki zıt biçimde cevapladığımı rahatlıkla söyleyebilirim bu basit soruyu. Bir yanım Erdoğan’ın 2023 seçimlerinde kolaylıkla yenilebileceğini, diğer yanımsa Erdoğan’ın yenilmesinin zor olduğunu söyleyip duruyor.

“Erdoğan kolaylıkla, rahatlıkla yenilir” diyen yanımın dayanakları açık. 2018 seçimlerinde zar zor 50+1’i bulmasından ve ancak MHP’nin desteğiyle parlamentoda çoğunluğa sahip oluşundan başlayıp, 2019 yerel seçimlerinde aldığı büyük mağlubiyete, memleketi sürekli bir gerilim atmosferinde tutmasının yarattığı bıkkınlıktan iki senede üç-dört kat artan çarşı pazar fiyatlarına ve tabii ki seçmen desteğinin yüzde 40 civarına çekilmiş olmasına, pek çok sebep sayabilirim Erdoğan’ın yenilmesini kaçınılmaz, dolayısıyla kolay kılacak görünen. Ülkenin ekonomik büyüklüğünün dünya sıralamasındaki yerinin 17’den 21’e gerilemesi, büyük kaynakların inanılmaz bir tutarlılıkla yandaşlara aktarılması ve adaletin çivisinin çıkmasını da bunlara ekleyince bu kolaylık hali daha da açık görünüyor. Erdoğan ve Kürtler arasında köprülerin karşılıklı atılmış oluşu ve Diyarbakır seyahatinin gösterdiği üzere Erdoğan’ın durumu değiştirmeye niyet ve mecalinin olmayışı filan da cabası.

Ne var ki, Erdoğan ve yaptıkları üzerinden bakınca kaçınılmaz ve kolay görünen Erdoğan’ın seçim yenilgisi, 6’lı Masa olarak muhalefetin henüz yapmadıklarına ama Erdoğan’ı yenebilmek için illaki yapması gerekenlere bakınca biraz zor görünüyor. Bu türden en az dört şey var görebildiğim. Masa’nın imajıyla, programıyla, adayla ve kampanyasıyla ilgili şeyler. Bir tür muhalefetin yapılacaklar listesinden söz ediyorum aslında. Seçim günü gelip çattığında her birinin yanında bir çek işareti olması gerekenlerden oluşan bir liste. Henüz yapılmamışlar arasında olmakla beraber 6’lı Masa’yı oluşturan partilerin bir arada kalıp ortak bir aday çıkarmasını illaki, zaten olacak kabul eden bir liste tabii ki.

Masa ve Program

6’lı Masa’nın yapılacaklar listesindeki ilk madde Masa’nın imajıyla, 6’lı Masa’ya bakınca akla gelenlerle ilgili. Muhalefetin kazanabilmesi ya da Erdoğan’ın kaybetmesi için, 6’lı Masa’nın seçim günü gelip çattığında altı ortağın mecburen yan yana durduğu, seçimlerden sonra karışması ya da dağılması muhtemel bir platform olduğu imajından kurtulabilmiş olması gerekiyor. Altı farklı partinin ortaklığından oluşacak bir iktidarla Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem denilen bir yeni duruma geçmek senaryosu kendi başına yeterince belirsizlik içerirken, üstüne bir de 6’lı Masa her an dağılabilir, bir ucu bir tarafa diğer ucu başka tarafa gidebilir bir görüntü verirse, Erdoğan karşısında seçimleri kazanmak hayal olabilir.

Şubat 2022’deki ilk toplantısında bir platformdan fazla bir şey olabileceği izlenimi vermesine rağmen, son zamanlarda öne çıkan aday meselesi etrafındaki tartışma, ama daha çok da her bir partinin tek başına iktidara gelip de kendi programını uygulayacakmış havasında propaganda yapıyor oluşu, 6’lı Masa’nın bütünlüklü bir icra gerçekleştirebileceğinden endişe edilmesine yol açıyor. Bu halden uzaklaşabilmek için 6’lı Masa’nın hızla altı aktörü aşan bir üst-aktör olarak inşa edilmesine başlanması lazım. Geçişe ve icraata dair programlar açıklandıktan sonra inşa işinde bir miktar yol alınması muhtemel; lakin, öncesinde ve sonrasında yapılması gereken işler var.

Öncelikle yapılması gerekenlerden biri 6’lı Masa’ya bu kadar betimleyici ve nesnel olmayan bir isim bulmak olabilir. 6’lı Masa’yı muhalefetin hedeflerini bir iki kelimeyle özetleyecek bir şemsiye adla anmanın zamanı geldi de geçiyor sanki. Millet İttifakı, Türkiye İttifakı ya da Refah ve Demokrasi İttifakı gibi bir ibareyle anmak, Masa’yı bütünlüklü ve karakter sahibi bir üst aktör olarak kurmakta işe yarayabilir. Program açıklandıktan sonra ya da program açıklanırken de yapılması gereken önemli bir iş var: Masa’nın derdini ya da vizyonunu 6’lı Masa’ya bir imaj yakıştırılmasına hizmet edecek birkaç sloganla özetleyebilmek. AK Parti’nin “Türkiye’nin Yüzyılı” ve MHP’nin “Aday Belli, Karar Net” sloganları gibi ümit ve kararlılık, değişme ve düzen vaat eden sloganları olması gerekiyor 6’lı Masa’nın. Helalleşmenin yanına güçlenme, büyüme ve normalleşme motifleri eklenebilir mesela.

Yapılacaklar listesinin ikinci sırasında elbette bir 6’lı Masa programı var. Masa’nın bir geçiş senaryosu ve hükümet programı üzerine çalıştığı ve epey bir yol alındığı malum. Gelen işaretler bütün bu mesaiden iyi bir senaryo ve program çıkma ihtimalinin de kuvvetli olduğunu gösteriyor. Ancak program bahsinde önemli olan şu: Mesele ya da ihtiyaç, yüzlerce maddeden, onlarca vaatten oluşan iyi bir program yazmaktan fazla bir şey. Mesele ya da ihtiyaç, onlarca vaat ve yüzlerce maddeden oluşsa da, programın birkaç vaat ve slogan etrafında hatırlanabilir ve anılabilir olmasını sağlamak. Seçim günü gelip çattığında seçmen 6’lı Masa’nın programını bir iki temel vaat ve slogan etrafında anlamamış olursa her şey için çok geç kalınmış olabilir.

Aday ve Kampanya

Ortak aday çıkarma işinin 6’lı Masa’yı en zorlayacak konu olması muhtemel ve bunda anormal bir yan yok. Değişen hükümet sistemiyle beraber edindiği konum cumhurbaşkanını sistemin merkezine yerleştirdiğinden, 6’lı Masa’nın en çok zorlanacağı konuların başında cumhurbaşkanı adayının kim olacağı geliyor tabii. Ancak, 6’lı Masa üzerine anlaştığı şeyleri gerçekleştirebilmek için cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanması gerektiğinin, bunun için de bir adayda ortaklaşması gerektiğinin idrakinde olduğundan, bu zorlukların bir kısmı geride bırakılmış, diğerleri de kabul edilmiş olsa gerek.

Bu açıdan bakıldığında 6’lı Masa’nın ortak adayının en az üç özelliğe birden sahip olması gerekiyor. Ortak adayın ilk olarak seçmende 6’lı Masa’yı oluşturan partiler ayrı, cumhurbaşkanı ayrı telden çalıyor ya da çalacak hissini oluşturmayacak birisi olması gerekiyor. Bunun için de ortak adayın 6’lı Masa’nın kabul ettiği geçiş senaryosunu ve icraat programını benimseyen ama benimsediğini de kendi diline özgün bir biçimde tercüme edebilen biri olması lazım. İkinci olarak, ortak adayın HDP’nin ve Kürtlerin desteğini alabilmesi gerekiyor. Burada durum açık: HDP ve Kürtler desteklemediği takdirde 6’lı Masa’nın adayının Erdoğan karşısında seçim kazanma şansı sıfıra yakın. Son olarak ortak adayın AK Parti’den uzaklaşmış muhafazakârların desteğini alabilecek, hiç olmazsa AK Parti’den uzaklaşanları geri döndürmeyecek bir profile sahip olması ya da bu türden bir profil verebilmesi gerekiyor.

Masa’nın yapılacaklar listesinin sonunda az konuşulan bir konu var: Cumhurbaşkanı adayının kampanyası. Seçim takvimi başlamadığından bugünün işi gibi görünmeyebilir, ancak Masa’yı oluşturan partilerin ve liderlerinin bugüne kadar yaptıkları, bu konuda alarma geçmeyi gerektiren cinsten. Önünde sonunda durum şu: Seçim günü gelip çattığında 6’lı Masa’nın cumhurbaşkanı adayının ‘uygun’ bir kampanyayı tamamlayabilmiş olması gerekiyor. Uygun derken kastettiğim de evvela ve esas olarak şu: Erdoğan’a ve Cumhur İttifakı’na kendi sahasında oynuyor hissini vermemek, seçim kampanyasını Erdoğan’ın sahasında yapmaktan uzak durmak. Bunun da elifbası şundan oluşuyor: Cumhurbaşkanlığı seçiminin Erdoğan’la CHP adayı ya da Erdoğan’ın sevdiği deyimle ‘CHP zihniyeti’ arasında bir yarış olduğu izleniminin oluşmasını engellemek. İşaretler, Erdoğan’ın kendi kampanyasını “şahsım ve memleketin altı muteber partisinin adayı yarışıyor” şeklinde değil de “şahsım ve HDP’nin desteklediği CHP adayı/zihniyeti yarışıyor” şeklinde kurmak istediğini gösteriyor. Ortak adayın evvela ve esas olarak Erdoğan’ın bu kurgusunun işlemesini sağlayacak iş, jest ve sözlerden uzak durması, seçmenleri farklı partileri ortak bir hedef ve program etrafında temsil eden biri olduğuna inandırması gerekiyor. Aynı minvalde, cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasının kültür savaşları ve hesaplaşma motiflerine sıkışmasına katkıda bulunacak işlerden de uzak durması gerekiyor ortak adayın. Kültür savaşları ve hesaplaşma minderlerine çıkmaktansa, Türkiye’nin normalleşmesi, helalleşmesi ve zenginleşmesi gibi seçmene düzen ve değişme, güven ve umut duygularını aynı anda verebilecek bir kampanyayı tercih etmesi ortak aday için daha iyi olacak.

Özetle, Erdoğan kaybedebilir, muhtemelen kaybedecek de. 6’lı Masa olarak muhalefet seçim günü gelip çattığında yapılacaklar listesindekilerin yanına birer çek atmış olursa tabii ki.