Koronavirüs Hastalığı 2019 (COVID-19) eğitimi altüst ediyor. Salgın sırasında okulları açmak, yüz yüze eğitimin kesintiye uğramasının sonuçlarıyla dengeli bir biçimde sağlık riski de yaratıyor. Birleşik Devletler’de planlar eyaletlere göre değişiyor. Bazı okullar çoktan yeniden açıldı ya da yeniden açılması planlanıyor. Okulların yeniden nasıl açılacağı konusu Koronavirüs 2 ağır akut solunum sendromuna (SARS-CoV-2, COVID-19’un nedeni) ilişkin bilimsel bilgiler doğrultusunda değerlendirilmelidir.

Okul çağındaki çocuklar ve adolesanlar (3 ila 18 yaş arası) COVID-19’a yakalanabilse de, bu yaş aralığındaki çocukların büyük çoğunluğu ya hastalığı belirti vermeden taşıyor ya da hafif bir şekilde hastalanıyor. Gençler ya da çocuklar enfeksiyon riskine daha ileri yaşlardaki bireylerden daha az açık olabilseler de büyük olasılıkla enfeksiyonu benzer oranlarda yayıyorlar. Kısıtlamalar gevşetildikçe, çocuk ve adolesanlarda SARS-CoV-2 enfeksiyonları diğer yaş gruplarında olduğundan daha hızlı bir şekilde artıyor. Enfeksiyon topluluklardan okullara taşınıyor. Ancak, kişiden kişiye bulaşma riskini azaltmaya yönelik sıkı tedbirler alındığında okullarda bulaşmanın artışı azalıyor.

Okullarda salgının büyümesi, toplumda bulaşmanın artışına, yetersiz fiziksel mesafeye, havalandırmanın kötülüğüne ve maske kullanılmamasına bağlı olarak artıyor. Yayılmayı azaltmaya yönelik tedbirlerin uygulandığı okulların (Avrupa ülkelerindeki okullar da dahil olmak üzere) virüsün yerel topluluklar arasında dolaşımındaki artışa ciddi oranda etkisi yokmuş gibi görünüyor.

Okullar ne yapabilir? Şu ana kadarki kanıtlar okulların yeniden açılmasına yönelik üç azaltıcı stratejiye işaret ediyor.

Enfeksiyonu okullara getirmeyi asgari düzeye çekmek COVID-19’un yayılmasını azaltabilir. Günlük yapılacak semptom taramalarıyla belirti veren COVID-19lu bireyler tespit edilebilir. Buna göre tanı testlerine başvurulmalıdır. Ancak enfeksiyon belirtisiz de olabilir. Yaklaşık olarak çocukların yüzde 15 ila 50’si ve yetişkinlerin yüzde 10 ila 30’u, bağışıklık sistemleri enfeksiyonla savaşırken fark edilir semptomlar göstermemekte (asemptomatik taşıyıcılar) veya semptomlar başlamadan 1 ila 3 gün önce enfekte olabilmektedir (presemptomatik taşıyıcılar).

Mevcut tanı testleri semptom göstermeyen enfekte bireyleri güvenilir bir biçimde belirleyemiyor, yeterince hızlı değil ve okul çapında testlemeye dayanan gözetim sistemini mümkün kılacak kadar ucuz da değil. Bu nedenle enfeksiyonun okullara taşınması riskini asgari düzeye çekmek için en etkili araç, bölgedeki toplulukta enfeksiyon kontrol altına alınana kadar yüz yüze eğitimi sınırlandırmaktır.

Yaygın testleme yapan ülkeler sıkı güvenlik tedbirleriyle, uzunca bir dönem içinde 100,000 kişi başına 7 gün içinde 30 ile 50 arasında yeni enfeksiyon görülen yerlerde, okulları açmaya başladılar. Temel azaltıcı tedbirlerle (örneğin mesafelenme, sınıflarda değilse de koridorlarda maske takma, el temizliği, havalandırma ve hafif semptomluları evde tutma) yüz yüze eğitim sağlayan ülkelerde genellikle sıfıra yakın topluluk bulaşması görülmektedir.

Enfeksiyonun okula getirilmesi halinde bulaşma olasılığındaki artış asgari düzeye indirilmelidir. COVID-19, nefes alıp verme, konuşma, bağırma, şarkı söyleme, öksürme ve hapşırmayla ortaya çıkan virüsleri taşıyan sıvı partiküller aracılığıyla yayılmaktadır. Büyük damlacıkların çökelme hızı, fiziksel mesafe, yüzey dezenfeksiyonu, havalandırma ve el hijyeni önerilerinin temelini oluşturur. Daha küçük sıvı partiküller havada kalan aerosollerle yayıldığı için, bulaşma riskini belirleyen yalnızca başka bir kişiye olan uzaklık değil, maruz kalma süresidir.

Sınıf doluluğunu sınırlandırmak, şarkı söyleme gibi etkinliklerden kaçınmak ve havalandırmayı iyileştirmek bulaşma kontrolünde oldukça önemlidir. Maske, soluma ve nefes vermeyi sınırlandırarak, damlacıklar ve aerosollar yoluyla yayılımı azaltır. Hava yoluyla yayılma ihtimali açık havada çok daha azdır ancak oyunlarda aşırı soluk vermeye yaklaşan düzeyde hareketin kaçınılmaz olduğu sporlardan kaçınılması gerekir.

Okullarda büyük salgınların ortaya çıkması, ikincil bulaşmanın muhtemel en küçük kişi sayısıyla sınırlandırılmasıyla asgari düzeye indirilebilir. Grupların birbirinden görece izole kalması yüz yüze iletişimi azaltabilir ve salgın olması durumunda temasları izlemeyi kolaylaştırabilir. Enfekte olan bireylerin belirti gözetimi ve tanı testleri ile erken tespiti, karantina tedbirlerinin tüm sınıfı ya da tüm okulu kapatmak yerine etkilenen gruplarla sınırlı tutulmasını sağlayabilir.

Bu üç çabadan, okullarda riski azaltmaya yönelik, çocukların, öğretmenlerin, personelin ve aile üyelerinin COVID-19 olma olasılığını azaltmak için kısmi etkililiği bir araya getirilen önlemlerin söz konusu olduğu katmanlı bir yaklaşım geliştirilebilir.

Toplumda enfeksiyon oranı azaldıkça, alınması gereken diğer risk azaltıcı tedbirler de hafifleyecektir. Topluluklar diğer sosyal birlikteliklerinde viral yayılmayı bastırmaya öncelik verdiği takdirde, çocuklar okula gidebilecektir.