1930’larda başlayıp 2019’lere değin cezaevinde kalanların veya dışarıdakilerin ürettikleri edebi metinlere ilişkin bir derleme yapmak gerekirse, karşımızda edebiyatın hemen hemen her türünde eserlerin ortaya çıktığı bir külliyattan rahatlıkla bahsedilebilir. Üstelik bu edebi üretimler, farklı ideolojik veya siyasal pozisyonu olan simalardan neşet etmektedir. Dışarda deli dalgalar, Gelip duvarları yalarSeni bu sesler oyalar, Aldırma gönül, aldırma Sabahattin […]
Hastalık olgusu; Birinci Dünya Savaşı ve psikanaliz sadece Zeno’nun Bilinci ile Büyülü Dağ romanlarında yansımalarını bulmuyor. Geçen yüzyılın, dahası modernist edebiyatın en ünlü eserinde de aynı örüntüleri görmemiz mümkün. Györg Lukacs Roman Kuramı’nda romanı epikle mukayese eder; iki edebî türün dünyaları arasındaki farka odaklanır. Bunlar hem anlatının üretildiği gerçek, hem de anlatının anlattığı kurmaca dünyadır. Epiğin […]
Covid-19 sokağa çıktığımız andan itibaren -hatta evde bile- sağımızdaki ve solumuzdaki herkesi tehdit edici bir figüre dönüştürmesiyle, -ben-den gayrı kim varsa onu -öteki- yaptı. Virüs yerleştiği kişiyi ötekimiz kılarak, yeni bir durumla bizi yüz yüze bıraktı, ilginç bir yüzleşme sağladı. Yüzleşmenin sanat cephesinde ne yönde olacağı üzerine düşünecek olursak, sorulardan biri; bu -öteki- sanat heybesine […]
İtalyan Yeni Gerçekçi edebiyatının önemli eserlerinden biri, Pavese’nin Senin Köylerin romanıdır. Pavese, romanında Mussolini’nin kırsal politikasına, burjuvazinin kırsal kesimde tahkim edilmesine gönderme yaparken, Sovyet edebiyatında esinlendiği romanları da hatırlar. Senin Köylerin, Şolohov’un Uyandırılmış Toprak’ıyla biçimsel ve trajik benzerlikler taşır. İtalyan Yeni Gerçekçi edebiyatının önemli eserlerinden biri, Pavese’nin Senin Köylerin romanı. “Paesi Tuoi” şüphesiz “senin köylerin” olarak tercüme […]
Salgın romanlarında virüsün yol açtığı hastalık kurguları bir iç ya da toplumsal muhasebeye imkân tanımıyor. Saramago’nun başyapıtı Körlük’te de öngörüldüğü üzere; kırılgan bir medeniyete sahibiz, kitlesel bir felâket defolarımızı su yüzüne çıkarıyor. Alper Canıgüz’ün Oğullar ve Rencide Ruhlar romanının ünlü kahramanı çocuk dedektif Alper Kamu’nun adı, Albert Camus’den gelir. Günümüzün salgın romanlarının pek çoğu birer zombi hikâyesi […]
Tanınsın ve okunsun diye ne Selim İleri’nin ne Murat Belge’nin ne de yazarın külliyatını yayımlayan Neşriyat Yayınları’nın çabaları, Safiye Erol’un hak ettiği ilgiyi görmesine, benzer temaları işlediği, aynı dönemde kalem oynattığı yazarlar kadar tanınmasına, okunmasına ve incelenmesine vesile olamadı. Oysa Erol, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının saklı kalmış en iyi romancılarından, en güçlü ve özgün kadın […]
Yapısalcılık metni yazarın ideolojik konumundan ayırıp onun yazınsallığına odaklanır. Oysa Calvino özelinde, yazarın ideolojisinin metnin yazınsal türünü belirleyen etkenlerden biri olduğu görülür. Metnin kendisinin aksine, türü tanımlayan eleştirmenin onu değerlendirdiği bağlamdır. Italo Calvino Sovyet Birliği’nde itibarı yüksek bir yazardı; İtalya’da direnişe katılmıştı, partiliydi ve iyi bir yazardı. Nitekim eserleri 1948 yılından 1986 yılına dek birçok […]
İnsanların çoğunluğu anlaşılmak ister, hatta anlaşılmamak büyük ruhsal çöküntülerin kaynağıdır. Bununla birlikte, anlaşılmamak için çırpınanlar da var. Rus biçimcilerinden Viktor Şklovski, Rusça “ostraneniye” adını verdiği yöntem tekniğinin edebiyattaki kullanımını keşfetti. Algıyı geciktirmek, güçleştirmek amacıyla edebiyatta genellikle yabancı bir dile başvurulur. Yabancı dile başvurunun bir diğer örneği de dindir. Türkçe olimpiyatı yapan bir topluluğun dil konusunda […]
Rus Devrimi’nden İkinci Dünya Savaşı’na, İspanya İç Savaşı’ndan hemen her Avrupalı direniş edebiyatında benzer hikâyeler ve temalarla karşılaşmak mümkün. Italo Calvino’nun ilk romanı Örümceklerin Yuvalandığı Patika, sokak çocuğu Pin’in gözünden direniş dönemi İtalya’sını anlatır. İtalya Nazilerce işgal edilmiştir, şehirler sefalet içindedir, açlık, yoksulluk ve çürüme sokakları kaplar. Diğer yandan dağlarda hem Nazilere hem de İtalyan faşistlerine […]
© 2020 – Sitede yer alan fikirler yazara aittir ve Perspektif’in editoryal tercihlerini yansıtmayabilir. Kaynak gösterilmesi ve link verilmesi kaydıyla kısmen alıntı yapılabilir.
