İran’da yaşanan insan hakları ihlallerini belgeleyen sivil toplum kuruluşu İnsan Hakları Aktivistleri (HRA), Tahran rejiminin silahlı çatışmalarda çocuk asker kullanımına ilişkin “İran’ın Askere Alma Taktikleri ve Çocuk Asker Kullanımına Bir Bakış” başlıklı raporunu kamuoyu ile paylaştı.

HRA’nın kapsamlı raporunda, İran’ın sığınmacılar, göçmenler de dahil olmak üzere toplumun ekonomik açıdan dezavantajlı kesimlerini silah altına alma ve silahlı çatışmalarda çocuk askerler kullanma yönünde uzun süredir devam eden uygulaması detaylandırılıyor. Raporda özellikle Fatimiyyun Tugayları’nda Afgan çocukların istismarına dikkat çekiliyor. 

Fatimiyyun komutanı Samad Rızaei’ye göre, Eylül 2018 itibarıyla Fatimiyyun taburlarının bir parçası olarak en az 80 bin  kişi Suriye’ye gönderilmişti; bunların 2.800’den fazlası ya sakat kaldı ya da öldürüldü.

Spreading Justice (insan hakları ihlalcilerinin yer aldığı veri tabanı), Pasdaran Belgeleme Girişimi ve HRANA Haber Ajansı tarafından hazırlanan rapora göre silah altına alınan çocukların çoğunluğu Afgan uyruklu, geri kalanı ise Pakistanlı.

İran’ın zorla silah altına alıp cephede ölümüne sebep olduğu binlerce çocuk askerlerden biri de 15 yaşındaki Muhammed Bakhşi idi (Kum kenti Beheşti Masume Kabristanı).

İran’ın Çocuk Asker Alımına Derin Bir Bakış

Raporun temel bulguları:

Çocuk Askerlerin Sistematik Olarak Silah Altına Alınması ve Kullanılması

Rapor, İran’ın sistematik olarak çocuk asker toplama yönündeki uzun süredir devam eden uygulamasını açığa çıkarıyor; uygulamanın İran-Irak Savaşı’na kadar uzandığını ve Suriye’ye müdahalesinde de devam ettiğini ortaya koyuyor. İran’ın, çoğu reşit olmayan Afgan mülteciler ve göçmenler başta olmak üzere savunmasız nüfusları nasıl hedef aldığını, mali ödüller veya yasal ikamet vaatleriyle onları askerlik hizmetine nasıl zorladığını ayrıntılarıyla anlatıyor.

Uluslararası Yasaların ve Sözleşmelerin İhlali

HRA’nın bulguları, İran’ın uluslararası hukuku ihlal ettiğini ortaya koyuyor. 15 yaşın altındaki çocukların çatışmalarda kullanılmasını yasaklayan Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (ÇHS) kapsamındaki yükümlülüklerine rağmen İran’ın 14 yaşından küçük çocukları silah altına aldığı belgelenmiş durumda. 

Yetersiz Eğitim ve Hazırlık 

Soruşturma, bu çocuk askerlere ve diğer askerlere sağlanan ve genellikle sadece üç ila dört hafta süren, yetersiz ve aceleyle yürütülen eğitimin ayrıntılarını veriyor. 

Sömürü ve Baskı

Rapor, İran’ın çocukları askere alım uygulamalarının doğasında olan sömürü ve baskıyı ortaya koyuyor. Eski çocuk askerlerin ve diğer eski üyelerin ifadeleri, reşit olmayanların ve istikrarsız vize durumlarındaki bireylerin şiddet veya ölüm tehditleri altında savaşmaya zorlandığı rahatsız edici bir manipülasyon modelini ortaya koyuyor. Kendilerine verilen maddi tazminat ve hukuki statü vaatleri sürekli olarak yerine getirilmiyor.

Yüksek Kayıp Oranları ve Destek Eksikliği

En üzücü bulgulardan biri, Fatimiyyun Tümeni’nin çocuk askerleri arasında orantısız derecede yüksek kayıp oranları. Tanıklıklar ve veriler, muharebe saldırılarında çok az destekle önemli sayıda çocuk askerin konuşlandırıldığı ve bunun ciddi can kayıplarına ve yaralanmalara yol açtığı örneklere işaret ediyor. Ayrıca raporda, yaralı çocuk askerlere ve çatışmada ölenlerin ailelerine yeterli destek verilmemesi eleştirilirken, Devrim Muhafızları’nın Suriye’den döndüklerinde bu kişilere yönelik ihmalkâr ve küçümseyici tutumunun altı çiziliyor.

Rapor, İran rejiminin sadece Afganistan’dan 10 bin militanı İran Devrim Muhafızları’na kattığını belirtiyor.

Eylem Çağrısı

Bu bulguların ışığında rapor, insan hakları ihlalcilerine yönelik hedefli insan hakları yaptırımlarının uygulanması, savunmasız nüfusların askere alınmasının önlenmesi için sahada çalışan uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşlarının desteği de dahil olmak üzere uluslararası topluma acil eylem çağrısında bulunuyor. İran’ın uluslararası standartları koruma görevinin vurgulandığı raporda, çocuk asker alımını derhal durdurması ve hâlihazırda bu tür vahim uygulamalardan etkilenenlerin rehabilitasyonu ve desteklenmesi için kapsamlı önlemler alınması yönünde İran’a çağrıda bulunuluyor.